Zapalenie gęsiej stopki to zespół objawów związanych wbrew pozorom nie ze stopą, ale z kolanem. Dotyczy ono miejsca łączenia się końcowych przyczepów mięśnia krawieckiego, smukłego i półścięgnistego, które tworzą z kością piszczelową tkankę ścięgnistą wyglądem przypominającą błonę między palcami gęsi.
To właśnie stąd wzięła się nazwa tego schorzenia. Najczęściej dotyczy osób intensywnie uprawiających bieganie, kolarstwo, pływanie czy koszykówkę. Niestety, dość często zapalenie gęsiej stopki mylone jest z innymi schorzeniami, stąd rozpoznanie i leczenie jest utrudnione.
Gęsia stopka to wspólny przyczep mięśni krawieckiego, półścięgnistego i krawieckiego. Położony jest on na kości piszczelowej, około 5cm poniżej stawu kolanowego. Mięśnie ją tworzące odpowiadają za rotację uda do wewnątrz i zginanie stawu kolanowego, a także zapobiegają koślawości kolan. Stłuczenie lub uszkodzenie błony maziowej w podszewce kaletki prowadzi do powstania zbyt dużej ilości płynu, co prowadzi do stanu zapalnego objawiającego się bólem w kolanie. Na tego typu kontuzję narażeni są przede wszystkim sportowcy trenujący kolarstwo, bieganie, koszykówkę, piłkę nożną oraz sporty rakietowe.
Zapalenie gęsiej stopki najczęściej jest wynikiem klasycznych błędów w trakcie treningu, takich jak źle dobrane buty, nieprawidłowa technika ćwiczeń, brak rozgrzewki, przetrenowanie lub zbyt wczesny powrót do treningów po kontuzji kolana. Jako dodatkowe czynniki zwiększające ryzyko zapalenia gęsiej stopki wymienia się również:
Dominującymi objawami zapalenia gęsiej stopki są:
Typowym objawem zapalenia gęsiej stopki jest ból po przyśrodkowej stronie stawu kolanowego, który najczęściej pojawia się w nocy. Często towarzyszy mu również miejscowa sztywność, a także obrzęk i bolesność przy dotyku. Nasila się on zwłaszcza podczas ruchu kolana, np. w trakcie siadania lub wstawania z krzesła czy wchodzenia po schodach. W początkowych stadiach objawy odczuwane są jedynie w trakcie intensywnego wysiłku gdy przyczepy ulegają podrażnieniu, np. w trakcie biegania.
Ze względu na fakt, że zapalenie gęsiej stopki często mylone jest z innymi schorzeniami kolana, diagnostyka nie jest łatwa. Objawy często mylone są z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego, uszkodzeniem łąkotki przyśrodkowej czy urazem więzadła pobocznego piszczelowego. Lekarz stawia rozpoznanie zazwyczaj na podstawie badania fizykalnego, a także testów funkcjonalnych mięśni stawu kolanowego. Pomocne jest również badanie USG kolana, które obrazuje stan ścięgien i jednoznacznie potwierdza zapalenie gęsiej stopki.
Schorzenie to ma przede wszystkim charakter przeciążeniowy, dlatego też leczenie obejmuje nie tylko zlikwidowanie objawów, ale także leczenie zachowawcze pozwalające na uniknięcie kolejnych urazów. Początkowe etapy leczenia mają działanie przeciwzapalne oraz przeciwbólowe. Obejmuje stosowanie NLPZ, maści przeciwbólowych czy zimnych okładów. Jeśli ból jest duży, możliwe jest podawanie glikokortykosteroidów w formie zastrzyków do ścięgien. Z kolei jeśli w kaletce znajduje się płyn, najlepszym rozwiązanie jest wykonanie z użyciem strzykawki drenażu. Dodatkowo zalecane jest ograniczenie aktywności fizycznej lub ewentualny trening z modyfikacją obciążeń. Drugi etap ma na celu wyeliminowanie błędów popełnianych dotychczas w trakcie treningów co pozwala na powrót do pełnej sprawności ruchowej. Doskonale w tym wypadku sprawdza się także fizykoterapia, obejmująca zabiegi fali uderzeniowej . Fizjoterapeuci i ortopedzi polecają ponadto kinesiotaping, czyli plastrowanie dynamiczne, które bardzo szybko przynosi ulgę.
