Delikatność i edukacja to podstawa. Pierwsza wizyta u ginekologa dziecięcego nie musi kojarzyć się ze stresem. Wyjaśniamy, kiedy warto przyjść, jak wygląda badanie krok po kroku, jakie tematy poruszymy (od higieny i pierwszej miesiączki po szczepienie HPV), a także kiedy potrzebna jest dalsza diagnostyka. Tekst jest napisany z myślą o nastolatkach oraz o rodzicach/opiekunach — tak, żeby każdy wiedział, czego się spodziewać.
→ Umów termin w Warszawie: bodymove.pl/ginekologia · Poznaj zasady opieki: ginekolog dziecięcy — ginekolog-warszawa.pro
Słowa kluczowe: ginekolog dziecięcy Warszawa, pierwsza miesiączka, wizyta nastolatki.
Powszechne przekonanie, że „do ginekologa idzie się dopiero po rozpoczęciu współżycia”, jest nieaktualne. Ginekologia dziecięca i dziewczęca obejmuje opiekę już od okresu noworodkowego aż po późną adolescencję. Do gabinetu warto trafić wcześnie — zanim problem urośnie. Oto sytuacje, w których warto umówić wizytę:
Pierwsza miesiączka (menarche) nie pojawiła się do 15. roku życia, albo minęły ponad 3 lata od początku dojrzewania (thelarche), a miesiączki wciąż nie ma.
Nieregularne miesiączki w 2–3 pierwszych latach po menarche są często fizjologiczne, ale:
– jeśli brak miesiączki >90 dni,
– jeśli cykle są bardzo częste (<21 dni) lub bardzo rzadkie (>45 dni),
– jeśli krwawienia są nadmiernie obfite (wymiana podpaski/tampona co ≤2 godz., skrzepy >2 cm, osłabienie),
warto skontrolować.
Krwawienia międzymiesiączkowe, szczególnie jeśli towarzyszy im ból, osłabienie albo zawroty głowy.
Silne bóle miesiączkowe (dysmenorrhoea), które wyłączają z życia szkolnego/sportowego, nie słabną po ibuprofenie/naproksenie, albo narastają z cyklu na cykl.
Ból przewlekły miednicy (≥3 miesiące), ból podczas wypróżnień lub mikcji w czasie miesiączki — w nastoletnim wieku to czerwone flagi endometriozy i wymagają czujności.
Nagły, jednostronny ból podbrzusza z nudnościami/wymiotami — pilna konsultacja (podejrzenie skrętu jajnika, pęknięcia torbieli).
Świąd, pieczenie, zaczerwienienie sromu, upławy o nieprzyjemnym zapachu, ból przy mikcji. U młodszych dziewczynek częste są nieswoiste zapalenia sromu i pochwy, u nastolatek — infekcje grzybicze/bakteryjne, czasem nietolerancja podpasek/bielizny.
Nawracające infekcje, trudne do leczenia, albo podejrzenie alergii kontaktowej (na kosmetyki, detergenty).
Zrośnięcie warg sromowych mniejszych (synechie), dolegliwości przy oddawaniu moczu.
Szybko rosnące, bolesne guzki w piersiach (najczęściej łagodne zmiany włóknisto-gruczołowe).
Trądzik, nasilone przetłuszczanie skóry i łojotok, hirsutyzm (nadmierne owłosienie) z zaburzeniami cyklu — mogą sugerować zaburzenia hormonalne.
Pierwsza, profilaktyczna wizyta bez objawów — żeby porozmawiać o pierwszej miesiączce, higienie intymnej, sporcie, diecie, psychice, a także o szczepieniu przeciw HPV (najskuteczniejsze przed rozpoczęciem współżycia).
Antykoncepcja awaryjna — rzetelne informacje: jak działa, kiedy zadziała, co dalej; u nastolatek najważniejsze są edukacja i bezpieczeństwo, nie ocena.
W skrócie: do ginekologa dziecięcego przychodzimy z problemem (ból, krwawienia, infekcje) albo profilaktycznie (pierwsza wizyta edukacyjna, szczepienia, sport i dojrzewanie).
Adresy i rejestracja: bodymove.pl/ginekologia · ginekolog dziecięcy — Warszawa
Największym źródłem stresu jest niepewność. Dlatego w ginekologii dziecięcej stawiamy na jasną komunikację, zgodę i wybór. Wizyta ma kilka etapów — każdy krok jest omawiany i wykonywany dopiero po uzyskaniu zgody nastolatki.
Na początku zwykle rozmawiamy w obecności opiekuna, żeby poznać cel wizyty i dotychczasowe leczenie.
Potem proponujemy krótką rozmowę w cztery oczy — to moment, gdy nastolatka może powiedzieć o tym, co woli zachować dla siebie (np. pytania o ciało, nastrój, aktywność sportową, relacje).
Pytamy o: początek dojrzewania, menarche, regularność cykli, natężenie bólu, wycieki moczu przy kaszlu/śmiechu, dietę, sen, stres, aktywność, leki, alergie.
Granice i intymność: nastolatka ma prawo poprosić, by opiekun był przy niej lub poczekał za drzwiami. Chaperon (asysta medyczna) jest zawsze dostępny. Badanie odbywa się z poszanowaniem intymności (parawan, koc, spokojne tempo).
Pomiar wzrostu, masy ciała, BMI, ocena rozwoju płciowego (stadia Tannera — tylko jeśli to potrzebne), skóry (trądzik, rozstępy, owłosienie), tarczycy.
Badanie zewnętrzne narządu rodnego (bez użycia wziernika, jeśli nastolatka jest dziewicą i nie ma wskazań): oceniamy skórę sromu, śluzówkę, ujście cewki, przedsionek pochwy, ewentualne zrośnięcia (synechie), wydzielinę. Badanie jest delikatne i krótkie; używamy żelu i wacików, a każde dotknięcie jest zapowiedziane.
Wziernik u dziewcząt stosuje się wyjątkowo i tylko przy konkretnych wskazaniach (np. ciało obce, trwające krwawienie o niejasnym źródle, podejrzenie urazu).
Badanie dwuręczne u dziewcząt także nie jest rutyną; częściej wykonujemy USG przezbrzuszne (pęcherz wypełniony wodą), a w rzadkich sytuacjach — USG przezodbytnicze (delikatne, po uzyskaniu zgody).
USG ocenia macicę, jajniki (np. torbiele czynnościowe), endometrium (grubość), obecność płynu w zatoce Douglasa. Jest bezbolesne i stanowi badanie pierwszego rzutu.
Wymaz z przedsionka pochwy/sromu przy infekcjach, badanie pH, posiew — wszystko po uzyskaniu zgody i z opowiedzeniem krok po kroku.
Badania krwi: morfologia (przy obfitych krwawieniach), żelazo/ferrytyna, TSH; przy wskazaniach — LH/FSH, prolaktyna, 17-OHP, androgeny.
Cel badania: zrozumieć, skąd biorą się objawy, i jak pomóc. Jeśli jakieś badanie nie wniesie wartości — otwarcie to mówimy. Najważniejsze jest poczucie bezpieczeństwa.
Ginekologia dziecięca to przede wszystkim edukacja. Dobra rozmowa i proste wskazówki często rozwiązują większość problemów. Najważniejsze obszary:
Mniej znaczy lepiej: łagodne, bezzapachowe środki myjące, najlepiej hipoalergiczne. Mycie 1× dziennie (po wysiłku można opłukać letnią wodą).
Bez irygacji pochwy i bez „intensywnych płynów antybakteryjnych” — zaburzają mikrobiom i drażnią.
Bielizna: przewiewna, bawełniana, zmiana po aktywności; pranie w delikatnych środkach, dokładne płukanie.
Podpaski/tampony/kubeczki: wybór należy do nastolatki. Tampony/kubeczek — zaczynamy od mniejszych rozmiarów, z lubrykantem na bazie wody; wymiana/wyjęcie co 4–6 godzin (kubeczki zgodnie z zaleceniem producenta).
Basen/plaża: po wyjściu przebrać mokry kostium, opłukać skórę i osuszyć — prosta profilaktyka podrażnień.
Przez 1–2 lata po menarche nieregularność jest częsta (niedojrzała oś podwzgórze–przysadka–jajniki).
Alarmy: miesiączka co <21 dni lub >45 dni, brak >90 dni, bardzo obfite krwawienia, silny ból nieustępujący po lekach.
Ból miesiączkowy: pomocne NLPZ (ibuprofen/naproksen) od 1–2 dni przed krwawieniem, ciepło (termofor), sen, nawodnienie. Jeśli ból wyłącza z życia — sprawdzamy pod kątem endometriozy młodzieńczej.
Menstruacja nie musi wykluczać z WF, zawodów, wyjazdów. Przybornik (podpaska/tampon/kubek + bielizna + 2 saszetki NLPZ) i kalendarzyk cyklu w telefonie bardzo ułatwiają życie.
HPV odpowiada m.in. za raka szyjki macicy i część nowotworów sromu, pochwy, odbytu oraz brodawki narządów płciowych.
Szczepienie jest najskuteczniejsze przed rozpoczęciem współżycia, ale warto je rozważyć w każdym wieku nastoletnim.
Schemat: zwykle 2 dawki dla <15 r.ż. (0 i 6–12 mies.), 3 dawki dla ≥15 r.ż. (0, 1–2, 6 mies.). Lekarz omówi preparat (np. 9-walentny) i możliwe refundacje/programy lokalne.
Zgoda i granice (consent): każda bliskość wymaga zgody; „nie” znaczy „nie”.
Antykoncepcja i bezpieczeństwo: jeśli nastolatka pyta, omawiamy rzetelnie — bez ocen.
Sygnały przemocy: gabinet to bezpieczne miejsce, w którym można o tym powiedzieć i dostać pomoc.
Zdrowie psychiczne: zaburzenia nastroju, snu, lęk, zaburzenia odżywiania wpływają na cykle; kierujemy do psychologa/psychiatry młodzieżowego, jeśli trzeba.
Czasem sama rozmowa, badanie i podstawowe testy wystarczą; czasem potrzebne są szersze badania lub konsultacje u innych specjalistów.
Amenorrhoea:
– pierwotna (brak menarche do 15 r.ż. lub 3 lata po thelarche),
– wtórna (brak miesiączki >90 dni).
Test ciążowy (jeśli możliwy kontakt), TSH, prolaktyna, LH/FSH, estradiol, 17-OHP, czasem androgeny; USG. Uwzględniamy: zaburzenia odżywiania, intensywny sport, stres, wady anatomiczne.
Bardzo obfite krwawienia (HMB): morfologia, żelazo, krzepliwość (u części — choroba von Willebranda), USG endometrium i jajników; leczenie: NLPZ, kwas traneksamowy, progestageny; czasem konieczna opieka szpitalna.
Podejrzewamy, gdy ból miesiączkowy silny/wyłączający, brak efektu po standardowym leczeniu, ból przy wypróżnieniu/mikcji w czasie miesiączki, ból przewlekły miednicy, dodatni wywiad rodzinny.
Diagnostyka: USG (czasem MRI), próba leczenia (NLPZ, COC w schemacie ciągłym lub progestagen). Laparoskopia nie jest konieczna do rozpoznania u adolescentek z typowym obrazem i dobrą odpowiedzią.
U dorastających nie rozpoznaje się PCOS wyłącznie na podstawie USG. Kryteria: utrwalone zaburzenia owulacji i kliniczne/biochemiczne cechy hiperandrogenizmu po wykluczeniu innych przyczyn. Istotne: czas od menarche, objawy skórne, BMI, insulinooporność. W razie potrzeby konsultacja endokrynologiczna.
Nawracające brzydko pachnące upławy u młodszych dziewczynek — czasem ciało obce (np. fragment papieru). Delikatne usunięcie rozwiązuje problem.
Urazy sromu/krocza — pilna ocena.
Rzadkie wady (np. błona dziewicza nieperforowana, przegroda) → ból/retencja krwi — potrzebna szybka diagnostyka i prosty zabieg.
Parcia, nietrzymanie (u sportsmenek), zaparcia przewlekłe, ból przy wypróżnianiu — wymagają zespołowego podejścia (fizjoterapia dna miednicy, urolog/nefrolog dziecięcy, gastroenterolog).
Ustalcie cel: „czy krwawienia są w normie?”, „ból uniemożliwia szkołę”, „nawracające podrażnienia”.
Zbierzcie dane: wiek menarche, daty ostatnich miesiączek, intensywność krwawień (ile podpasek), natężenie bólu (0–10), skuteczne leki.
Niezbędnik: kalendarzyk cykli (tel.), lista leków/alergii, wyniki badań, zapasowa podpaska/tampon.
Przebieg: rozmowa, badanie zewnętrzne, USG przez brzuch. Nic nie dzieje się bez zgody.
Wsparcie: zapytaj, czy wolisz być w gabinecie, czy poczekać — uszanowanie wyboru obniża stres.
Menarche — pierwsza miesiączka.
Dysmenorrhoea — bolesne miesiączki.
Upławy — wydzielina z pochwy; może być fizjologiczna (bez zapachu, mleczna) lub patologiczna (zmiana koloru, zapach, świąd).
HPV — wirus brodawczaka ludzkiego; szczepienie chroni przed typami wywołującymi raka szyjki macicy i brodawki narządów płciowych.
Endometrium — błona śluzowa macicy; złuszcza się podczas miesiączki.
PCOS — zespół policystycznych jajników; u nastolatek diagnozujemy ostrożnie, bazując głównie na objawach i badaniach krwi.
„Dopóki nie współżyjesz, ginekolog niepotrzebny.” Fałsz — pomagamy w dojrzewaniu, infekcjach, bólu, szczepieniach, sporcie.
„Pierwsze badanie musi boleć.” Nie — zwykle to badanie zewnętrzne + USG przez brzuch.
„Tampon = utrata dziewictwa.” Błona dziewicza to fałd śluzówki; „dziewictwo” to pojęcie kulturowe, nie medyczne.
„HPV? Zaszczepię się później.” Najlepiej jak najwcześniej — ochrona przed nowotworami w dorosłości.
„Silny ból miesiączkowy jest normalny.” Ból bywa częsty, ale nie powinien wyłączać z życia — wtedy szukamy przyczyny i leczymy.
Na teraz: leczenie objawowe (np. NLPZ według schematu), pielęgnacja skóry, harmonogram szkoły i sportu.
Na 6–12 tygodni: dzienniczek objawów, kontrola skuteczności zaleceń, ewentualnie badania krwi/USG kontrolne, edukacja (higiena, żywienie, sen).
Długoterminowo: szczepienie HPV, strategia na ból miesiączkowy (jeśli nawraca), wsparcie psychologiczno-dietetyczne, kontrola 1–2×/rok lub według potrzeby.
W razie pogorszenia (gorączka, silny ból jednostronny, omdlenia przy miesiączce, krwiomocz) — kontakt pilny.
Dla nastolatki:
Wiem, po co idę na wizytę.
Zabrałam podpaskę/tampon/kubeczek i wodę.
Mam w telefonie daty ostatnich miesiączek.
Wiem, że nic nie wydarzy się bez mojej zgody.
Mogę poprosić, by rodzic był ze mną — albo poczekał.
Dla rodzica:
Wspieram i pytam, czego córka potrzebuje.
Mam listę leków/alergii i wyniki badań.
Ustalamy wspólnie, czy wchodzę na badanie, czy czekam.
Pamiętam, że to jej ciało i jej granice.
Źródła naukowe
ACOG Committee Opinion / Clinical Guidance – Adolescent Health Care, Adolescent Pregnancy, Dysmenorrhea and Endometriosis in the Adolescent.
https://www.acog.org/clinical
NASPAG (North American Society for Pediatric and Adolescent Gynecology) – zasady opieki nad nastolatkami, badanie, edukacja.
https://www.naspag.org
RCOG / BJOG – adolescent gynaecology: standards of care, examination principles, safeguarding.
https://www.rcog.org.uk
WHO / CDC – HPV vaccination – skuteczność, schematy 2- i 3-dawkowe, bezpieczeństwo.
WHO: HPV vaccine · CDC: HPV vaccination
ESHRE Guideline – Endometrioza: rozpoznawanie i leczenie, w tym w grupie adolescentek (rola rozpoznania klinicznego i leczenia bez laparoskopii).
https://www.eshre.eu/guideline/endometriosis
AAP (American Academy of Pediatrics) – Bright Futures, adolescent confidentiality, consent, HEADSS (wywiad psychospołeczny).
https://www.aap.org
IUSTI / BASHH – wytyczne dot. infekcji sromu i pochwy u młodych pacjentek, zasady diagnostyki i leczenia.
https://iusti.org
· https://www.bashh.org
FIGIJ (International Federation of Pediatric and Adolescent Gynecology) – deklaracje i standardy opieki.
https://www.figij.org
5 października, 2025 r.
5 października, 2025 r.
5 października, 2025 r.
