Czy wiesz, że na ból pleców (sporadyczny, bądź przewlekły) cierpi co drugi Polak?! Większość dolegliwości bierze się z siedzącego trybu życia, wielogodzinnej pracy za biurkiem i braku ruchu. Ból pleców to jedna z najczęstszych przyczyn wizyty u ortopedy. Pacjenci skarżą się na ból w odcinku lędźwiowym, piersiowym lub szyjnym. Czasem ból jest trudny do scharakteryzowania i umiejscowienia, opisywany jest jako „rozlany”. Skolioza, kifoza, czy też lordoza są w społeczeństwach wysokorozwiniętych równie „popularne” co grypa sezonowa. Przeważnie ból pleców przypisywany jest kręgosłupowi, jednak może mieć on wiele innych przyczyn, dlatego dolegliwości bólowe pleców są niekiedy trudne do zdiagnozowania. Dowiedz się, jakie objawy mogą towarzyszyć konkretnym jednostkom chorobowym kręgosłupa i jakie mogą być inne przyczyny bólu pleców?
Nieprawidłowa postawa kształtowana latami podczas wielogodzinnej pracy biurowej, brak systematycznej aktywności fizycznej, nawarstwiające się mikrourazy w trakcie pracy fizycznej, zła pozycja podczas snu itd. To najczęstsze przyczyny bólu pleców, z którymi zmagają się ludzie na całym świecie. Efektem jest tzw. ból posturalny – to skutek przeciążenia struktur tkankowo-stawowych. Ten rodzaj bólu pleców jest trudny do określenia, jednak najczęściej dotyczy odcinka piersiowego kręgosłupa. To, co jest szczególnie istotne w różnicowaniu przyczyn bólu pleców to fakt, że bóle pochodzące od kręgosłupa nasilają się przy wykonywaniu określonych ruchów lub dźwiganiu ciężkich przedmiotów, z kolei zmniejszają się bądź zupełnie zanikają przy braku aktywności. Bóle pleców, które nie mają związku z wykonywanymi czynnościami, odczuwalne nawet w stanie spoczynku mogą oznaczać poważne choroby wewnętrzne.
Jeżeli przyczyną bólu pleców nie są zmiany w obrębie kręgosłupa, to wówczas należy rozpocząć poszukiwanie innych czynników wywołujących dolegliwości bólowe. Niekiedy przyczyna jest bardzo poważna, dlatego w przypadku utrzymującego się bólu pleców należy koniecznie zwrócić się po specjalistyczną pomoc i wykonać niezbędne badania, jak rezonans magnetyczny, czy tomograf. Za ból pleców mogą bowiem odpowiadać takie patologie jak:
Bóle pleców od kręgosłupa można również podzielić według odcinków – szyjnego, piersiowego, lędźwiowego. Bóle pleców na dole to właśnie odcinek lędźwiowy, z kolei bóle pleców między łopatkami i trochę poniżej to odcinek piersiowy. Jeżeli ból pleców promieniu do ramion i do głowy to oznacza kłopoty z odcinkiem szyjnym.
Przyczyny bólu pleców należy podzielić przynajmniej na dwie główne kategorie: odkręgosłupowe wynikające z wad postawy, zmian zwyrodnieniowych, czy też urazów mechanicznych oraz pozakręgosłupowe, których przyczyna nie jest związana z żadnym z odcinków kręgosłupa.
W przypadku bólu kręgosłupa w odcinku szyjnym i bólów karku przyczyną jest przeważnie przeciążenie kręgów. Wielogodzinna praca przy komputerze, spanie na zbyt wysokiej poduszce, a nawet chroniczny stres – to wszystko może skończyć się bólem kręgosłupa w odcinku szyjnym. Nie należy tego lekceważyć ponieważ bóle mogą być wyjątkowo uciążliwe i promieniować np. do głowy. Poza tym, z czasem nieleczone patologie kręgów szyjnych, czyli zmiany zwyrodnieniowe mogą prowadzić do zaburzeń widzenia, pamięci, a także rzutować na inne zmysły. Przeważnie zmiany zwyrodnieniowe oraz mikrourazy dotyczą kręgów szyjnych numer: 3., 4., 5. i 6. Rozwiązaniem jest unikanie wielogodzinnej pracy w jednej pozycji i specjalne ćwiczenia zlecone przez ortopedę lub rehabilitanta. Rzadziej bóle karku spowodowane są tzw. przewianiem. Na czym to polega? Strumień zimnego powietrza podrażnia zakończenia nerwowe, które są w skórze, tzw. korzonki. To z kolei powoduje bolesny przykurcz mięśni, stąd ból w kręgosłupie szyjnym. Bóle karku których przyczyną jest przewianie najczęściej przechodzą po kilku dniach same.
Ból kręgosłupa piersiowego należy do najczęściej zgłaszanych przez pacjentów. Skarżą się oni na ból w okolicy łopatek, kłucie lub gniecenie w klatce piersiowej, opisywane jako uczucie zablokowania. Czasem dolegliwości bólowe mogą być odczuwane niżej i promienować aż do odcinka lędźwiowego. Niekiedy do objawów bólowych odcinka piersiowego dołącza również drętwienie rąk, może się też pojawić ból kręgosłupa szyjnego jako wynik napięcia i przeciążenia struktur kręgosłupa piersiowego. Przyczynami bólu kręgosłupa są przeważnie nieprawidłowe nawyki życia codziennego – wielogodzinna praca biurowa, długie jazdy samochodem, oglądanie telewizji w pozycji pół leżącej, nadwaga. Ponadto, ból pleców w odcinku piersiowym może być skutkiem ciężkiej pracy fizycznej oraz urazów będących wynikiem wypadku np. samochodowego.
Leczenie kręgosłupa piersiowego powinno polegać przede wszystkim na wyeliminowaniu czynnika sprawczego, który doprowadził do bólu pleców w tym miejscu. Oczywiście konieczna jest również pomoc doświadczonego ortopedy, który rozpisze indywidualnie dobraną rehabilitację. Należy jednak pamiętać o tym, że ból kręgosłupa piersiowego może być tylko „maską” dla innych schorzeń, np. chorób serca. Ból kręgosłupa w odcinku piersiowym, promieniujący do łopatek, opisywany jako gniecenie w klatce piersiowej może być na przykład zawałem serca.
Ból kręgosłupa lędźwiowego to kolejna zmora naszych czasów. Siedzący tryb życia, najczęściej w pozycji odbiegającej od prawidłowej, brak ruchu i wady postawy to główne przyczyny bólu pleców na dole, czyli w odcinku lędźwiowym. Chociaż przeważnie na bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej uskarżają się osoby starsze, to niestety ostatnio do ortopedów zgłasza się coraz więcej ludzi młodych, którzy narzekają na ból pleców w tym odcinku kręgosłupa. Wśród przyczyn bólu na dole pleców można wymienić jeszcze takie choroby jak osteoporozę, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, reumatoidalne zapalenie stawów no i oczywiście chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa. By skutecznie leczyć ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym konieczne jest nie tylko przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, ale przede wszystkim fizjoterapia i systematycznie prowadzona rehabilitacja kręgosłupa.
Na podstawie badań obrazowych takich jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa można dokładnie ocenić zmiany w obrębie kręgosłupa lędźwiowego i na tej podstawie rozpisać konkretne leczenie. Przy pomocy odpowiednich ćwiczeń wzmacnia się mięśnie około kręgosłupowe, mięśnie brzucha, mięśnie pośladków i redukuje się napięcia mięśniowe. Same leki przeciwbólowe i przeciwzapalne niewiele pomogą, a w dłuższej perspektywie zniszczą żołądek. W skrajnych przypadkach w przypadku bólu kręgosłupa można rozważyć wykonanie operacji, kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi pożądanych rezultatów. Natomiast w przypadku, gdy choroba kręgosłupa lędźwiowego skutkuje nietrzymaniem moczu, zaburzeniem pracy zwieraczy, czy zaburzeniem funkcji seksualnych interwencja chirurgiczna jest zdecydowanie wskazana.
Niektóre z chorób autoimmunologicznych mogą wywoływać tzw. zapalny ból pleców. Jest to schorzenie, które charakteryzuje się stopniowym nasilaniem się bólu pleców. Klasyczne są również bóle nocne oraz poranna sztywność trwająca 20-30 minut. By ortopeda mógł wziąć po uwagę przy diagnozie zapalny ból pleców, dolegliwości bólowe muszą występować przez co najmniej 3 miesiące, aczkolwiek lepiej zgłosić się do dobrego specjalisty znacznie wcześniej, bo przyczyna bólu pleców może być zupełnie inna.
Jeżeli bóle pleców wynikają ze zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, są wynikiem wad postawy to konieczna będzie rehabilitacja kręgosłupa. Bóle pleców mogą z czasem się zmniejszyć, jeżeli ćwiczenia dobrane przez rehabilitanta będą odpowiednie i sumiennie wykonywane. Diagnoza co do schorzenia w obrębie kręgosłupa powinna być zawsze poprzedzona dokładnym wywiadem lekarskim, badaniem fizykalnym oraz badaniami obrazowymi. Niestety w przypadku zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa zdjęcia rentgenowskie nie wiele pomogą, owszem będzie na nich widać ewentualne wady postawy lub większe zmiany w obrębie kręgów, jednak by dokonać bardziej wnikliwej analizy kręgosłupa konieczne będzie wykonanie np. rezonansu magnetycznego. Takie badanie umożliwia m.in. zobaczenie ewentualnych pęknięć pierścienia włóknistego w obrębie kręgów (dehydratacja krążka między kręgowego) lub też zmian znanych jako guzki Schmorla, które bardzo często odpowiadają za bóle pleców, jednak są niełatwe do zdiagnozowania właśnie w związku z koniecznością wykonania szczegółowych, drogich badań, jak choćby wspomniany rezonans magnetyczny.
Zarówno osoby, którym jeszcze nie doskwiera ból pleców, jak i ci, którzy przez dolegliwości bólowe nie mogą normalnie funkcjonować powinni pamiętać o kilku wskazówkach, których przestrzeganie może wpłynąć na poprawę stanu kręgosłupa. Są to przede wszystkim:
Kręgosłup to podstawa organizmu, w końcu na nim opiera się konstrukcja całego ludzkiego ciała. Jeżeli kręgosłup będzie w złym stanie, to z biegiem czasu pogorszy się stan całego organizmu. W przeciwieństwie do niektórych narządów wewnętrznych jak żołądek, jelita, czy też tkanek miękkich z których składają się ścięgna i mięśnie, kręgosłupa nie da się wyleczyć! Nie da się cofnąć zmian zwyrodnieniowych – można je jedynie zahamować poprzez właściwie dobraną rehabilitację i eliminację złych nawyków. Dlatego tak ważne jest, aby już od najmłodszych lat dbać o prawidłową postawę, unikać długotrwałego siedzenia w jednej pozycji i regularnie wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie pleców. Ponadto, zdrowa dieta bogata w wapń i witaminę D może pomóc w utrzymaniu mocnych kości, a unikanie nadmiernego obciążania kręgosłupa zapobiega jego uszkodzeniom i przyspieszeniu procesów zwyrodnieniowych.
29 lipca, 2023 r.
17 lipca, 2023 r.
7 lipca, 2023 r.
