Rzepka kolanowa – urazy i leczenie

Masz problemy z kolanem, które objawiają się jego sztywnością i bólem, zwłaszcza podczas kucania, klęczenia, chodzenia po schodach, a nawet dłuższego siedzenia? To może być znak, że rzepka kolanowa nie funkcjonuje tak jak powinna. Konkretne miejsce bólu w kolanie jest często trudne do określenia przez pacjenta, ból jest „rozlany”. W przypadku wystąpienia dolegliwości bólowych należy bezwzględnie unikać aktywności fizycznej, która mogłaby pogłębić kontuzję oraz umówić się na wizytę do ortopedy. Rzepka w kolanie pełni bardzo ważną funkcję w aparacie ruchowym człowieka, dlatego konieczne jest szybkie podjęcie leczenia.

Gdzie jest w kolanie rzepka i jakie pełni funkcje?

Rzepka w kolanie jest płaską kością znajdującą się z przodu stawu kolanowego. Wraz z kością udową tworzy ona staw rzepkowo – udowy i ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego działania całego kolana. Rzepka w wyproście, a także w trakcie zgięcia kolana osłania część kłykci udowej. Właśnie z powodu funkcji ochronnej rzepka jest tak bardzo narażona na uszkodzenia. Poza tym, rzepka w kolanie odpowiedzialna jest za przenoszenie obciążeń dynamicznych, które podczas skakania, kucania, czy biegania są bardzo duże. Nie można również zapominać o istotnym fakcie – rzepka wzmaga siłę działania mięśnia czworogłowego uda i jego możliwości ruchowe – dzięki niej działa on pod większym kątem.

Rzepka choroby i objawy

Jak już zostało wspomniane z racji swoich funkcji rzepka szczególnie narażona jest na urazy. Głównymi schorzeniami rzepki z jakimi trafiają do nas pacjenci są:

• Boczne przyparcie rzepki (ELPS) – rzepka zamiast poruszać się po bloczku kości udowej w trakcie zgięć i wyprostów kolana przesuwa się do bocznej części kolana. To częsta kontuzja wśród osób, które dopiero rozpoczynają przygodę z bieganiem lub cross-fitem.
• Kolano skoczka – uszkodzenie więzadła rzepki, które jest skutkiem nawarstwiających się mikrourazów w obrębie przedniej części kolana. Częste wyskoki, zmiany kierunku biegu, lądowania to główne przyczyny tej kontuzji, na którą cierpią najczęściej zawodowi sportowcy.
• Kolano kinomana – to zapalenie stawu rzepkowo-udowego, które jest skutkiem przykurczu mięśni i nierównomiernej pracy kolan. To schorzenie może dotyczyć przede wszystkim osób, które codziennie przebywają wiele godzin w pozycji siedzącej, ze zgiętymi kolanami.
• Kolano biegacza – schorzenie, które nie dotyczy bezpośrednio samej rzepki, ale struktur ją otaczających. Na skutek powtarzających się ruchów dochodzi do ich degeneracji, jak również do podrażnienia błony maziowej stawu kolanowego. Powstaje stan zapalny, który powoduje ból i ogranicza ruchomość stawu kolanowego.
• Konflikt rzepkowo-udowy – jego przyczyną są przeciążenia, a objawem ból przeważnie z przodu kolana w okolicach rzepki. Dolegliwości bólowe mogą występować zarówno podczas aktywności fizycznej, jak i długotrwałego siedzenia ze zgiętymi kolanami. Problem rozwiązuje dobrze dobrana rehabilitacja.
• Zwichnięcie rzepki – rzepka wymyka się z rowka pomiędzy kłykciami kości udowej i przemieszcza się poprzecznie. Przyczyną zwichnięcia rzepki jest przeważnie nagły skręt nogi lub silne, bezpośrednie uderzenie w kolano. Nawracające zwichnięcia rzepki mogą skończyć się operacją.

Urazy rzepki diagnoza

Ponieważ objawy dla różnych jednostek chorobowych w obrębie kolana są podobne konieczne jest przeprowadzenie badania obrazowego, które rozwieje wątpliwości specjalisty. Ortopeda może przeprowadzić USG w gabinecie lub zlecić wykonanie rentgena, rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej. Tylko na podstawie któregoś z tych badań można postawić diagnozę co do rodzaju urazu rzepki, o ile to właśnie rzepka jest przyczyną dolegliwości bólowych. Równie dobrze problem może dotyczyć łąkotki, dlatego tak ważne jest, by mieć całkowitą pewność w tym temacie.

Rzepka leczenie

Nie podjęcie leczenia rzepki może doprowadzić do bardzo poważnych konsekwencji takich jak, uszkodzenia chrząstki stawu rzepkowo-udowego tzw. chondromalacja, czy też zwiększyć ryzyko nawracających zwichnięć rzepki. Rodzaj leczenia uzależniony jest od konkretnego rodzaju schorzenia. Fizjoterapia w leczeniu rzepki opiera się na przywróceniu balansu mięśniowego, który wpływa na ustawienie i ruchomość rzepki. Wykorzystuje się do tego terapię manualną i specjalne ćwiczenia rehabilitacyjne. W niektórych przypadkach można zastosować również terapię falą uderzeniową lub laser wysokoenergetyczny (HILT), np. w przypadku kolana skoczka, czy też kolana biegacza. Decyzja o zastosowaniu wyżej wymienionych terapii zależy od ortopedy i konkretnego przypadku.

W przypadku gdy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów konieczna może być operacja rzepki. Przeważnie po takim zabiegu chodzi się w gipsie przez 2-3 tygodnie, później następuje kilkutygodniowa rehabilitacja. Lepiej nie dopuścić do stanu, w którym jedynym wyjściem jest właśnie operacja rzepki. Z naszego doświadczenia wynika, że „świeże” schorzenia można bez większych problemów wyleczyć za pomocą rehabilitacji i zabiegów falą uderzeniową oraz laserem HILT. Doświadczony fizjoterapeuta, który ma odpowiednią wiedzę w zakresie anatomii kolana i dysponuje nowoczesnym sprzętem może w ciągu zaledwie kilku sesji wydatnie zmniejszyć dolegliwości bólowe w obrębie kolana i poprawić jego ruchomość.